شاک ویو تراپی

در فیزیوتراپی برای درمان اختلالات سیستم عضلانی اسکلتی ، روشهای مختلفی وجود دارد .
یکی از جدیدترین این روش ها شاک ویو تراپی می باشد . تکنیکی که با عنوان ( Extracorporeal Shock Wave Therapy, ESWT ) شناخته می شود . واژه « Extracorporeal » به معنای « خارج از بدن » است و به این اشاره دارد که دستگاه مولد شاک ویو ، خارج از بدن قرار دارد.
این امواج در خارج از بدن تولید و سپس به سمت داخل منتشر می شوند .  موج شاک بصورت لحظه ای ، طی یک ضربه شدید و پرقدرت ، بافتهای بدن را تحت تأثیر خود قرار می دهد . امواج شاک ، امواجی پرقدرت با انرژی زیاد و دامنه بالا هستند.
همانند امواج اولتراسوند ، جزء امواج صوتی به شمار می آیند . پیدایش شاک ویو در حوزه پزشکی به بیش از ۴۰ سال پیش بر می گردد ؛ این امواج در آن زمان برای اولین بار در تخریب سنگ کلیه مورد استفاده قرار گرفت.

در زمینه فیزیوتراپی تحقیقات نشان می دهد ، شاک ویو نقش مؤثری در فرآیند ترمیم و بازسازی بافتهای استخوانی ، عضلانی ، تاندونها و لیگامانها ایفا می کند . این آثار مفید ، همچنین عوارض جانبی کم و قابل اغماض ، استفاده از شاک ویو را به یکی از درمانهای امن و مؤثر برای بازتوانی عضلانی – اسکلتی تبدیل کرده است .

حداکثر عمق نفوذ شاک ویو رادیال به درون بافتهای بدن را حدود ۵ سانتی متر در نظر می گیرند .

با انجام تحقیقات بیشتر پیرامون آثار بیولوژیک شاک ویو ، محققان دریافتند که اعمال شاک ویو به بافتهای آسیب دیده ، آنها را وادار به ساخت عروق خونی جدید می کند، درنتیجه میزان خونرسانی به بافت افزایش می یابد و بر این اساس امواج شاک ویو قادرند نقش مؤثری در فرآیند ترمیم و بازسازی داشته باشند و در ترمیم بافت  استخوانی ، عضلانی ، تاندونها و لیگامانها نقش ایفا کنند . این آثار مفید ، همچنین عوارض جانبی کم و قابل اغماض ، بتدریج استفاده از شاک ویو را به یکی از درمانهای مؤثر برای بازتوانی عضلانی اسکلتی تبدیل کرد . از اواخر سال ۱۹۸۰ میلادی ، استفاده از شاک ویو برای درمان اختلالات عضلانی اسکلتی نظیر آسیبهای مزمن تاندون در نواحی شانه ، آرنج ، زانو ، همچنین درمان التهاب فاشیای کف پا رایج شد .

استفاده از شاک ویو برای درمان التهاب فاشیای کف پا در سال ۲۰۰۰ میلادی و استفاده از آن برای درمان التهاب اپی کندیل خارجی ارنج  موسوم به بیماری آرنج تنیس بازان در سال ۲۰۰۲ میلادی ، از سازمان غذا و داروی آمریکا تاییدیه گرفت . باید خاطر نشان کرد . ایده استفاده از شاک ویو در فیزیوتراپی ، فراهم کردن یک روش ایمن و غیر تهاجمی به عنوان جایگزینی برای عمل جراحی است ، بگونه ای که سبب تحریک و تسهیل فرآیند التیام بافت می گردد.

محققان بر این باورند که اعمال انرژی مکانیکی امواج شاک ویو موجب بروز میکرو تروما و آسیب هایی در سطح سلولی بافت هدف می گردد ، این اسيبها بسبب ترشح فاکتورهای رشد آنژیوژنیک ، همچنین باعث افزایش وسکولاریزیشن(رگزایی) و نیز افزایش خونرسانی به بافت هدف می شود . برایند این فرآیندها ، ترمیم بافت را در آسیبهای مزمن تاندون ، همچنین شکستگی های استخوانی جوش نخورده و جوش خوردگی های تأخیری ، تسهیل می کند .

علاوه بر موارد فوق  ، افزایش فاکتور رشد، بروز نئووسکولاریزاسیون و نیز سنتز پروتئین به دنبال اعمال شاک ویو ، حاکی از آن است که امواج شاک می توانند فرآیند بهبود یافت استخوانی را تسهیل کنند . استفاده از شاک ویو برای درمان آسیبهای مزمن تاندون نیز از اهمیت بالایی برخوردار است ؛ بخصوص آسیبهایی که درمان آنها دشوار است .

درمان التهاب فاشیای کف پا با شاک ویو در سال ۲۰۰۰ میلادی از سازمان غذا و داروی آمریکا ( FDA ) تأییدیه گرفت .

پس از انجام مطالعات متعددی که آثار مثبت شاک ویو را در درمان التهاب ایی کندیل خارجی آرنج  موسوم به بیماری آرنج تنیس بازان  اثبات کردند استفاده از آن در سال ۲۰۰۲ میلادی از سازمان غذا و داروی آمریکا ( FDA ) تأییدیه گرفت .

محققان در  مطالعه ای نتیجه گیری کردند که شاک ویو قادر است حتی بدون ایجاد تغییرات مشخص در تصاویر رادیوگرافی، درمان مؤثری را برای مبتلایان خارپاشنه به ارمغان آورد .

در مطالعه ای بر روی بیماران خار پاشنه، در گروه درمان ، میزان درد بطور معناداری کاهش یافت ؛ بررسی تصاویر رادیوگرافی نیز نشان داد ، ضخامت خارپاشنه در ٪ ۳۰ از بیماران بیش از mm ۱ کاهش یافته است . در سونوگرافی انجام شده بلافاصله پس از درمان ، تغییری مشاهده نشد ؛ اما یک ماه بعد ، التهاب ناحیه به میزان معناداری کاهش یافته بود ، در گروه کنترل ، در هیچ یک از پارامترها تغییر معناداری بدست نیامد . مطابق نتیجه گیری این مطالعه ، شاک ویو می تواند بطور مؤثری باعث بهبود علایم در بیماران مبتلا به خار پاشنه شود .

نکته مهم در درمان شاک ویو با توجه به پروسه رگزایی و راه افتادن فرایندی که مستلزم گذشت زمان می باشد، صبر جهت حصول نتیجه می باشد.

در سالهای اخیر بطور موفقیت آمیزی از شاک ویو برای درمان سلولیت استفاده شده است.

ترموگرافی نشان داد ، عملکرد عروق سطحی پوست پس از درمان بهبود یافت ، همچنین  تراکم پوست به حد طبیعی نزدیک شد . شاک ویو از طریق اعمال فشار فیزیکی قوی روی بافت های چربی و پوست اثر می گذارد ؛ بطوریکه حتی در بررسی های میکروسکوپی که روی نمونه های پوست تحت درمان صورت گرفت نیز علائم شکسته شدن سلول های چربی بطور واضح دیده می شد.

کاربردهای شاک ویو تراپی:

عارضه‌هایی که معمولاً با این روش درمان می‌شوند عبارت‌اند از:

• تاندونیت مزمن شانه
• اپی کوندیلیت یا آرنج تنیس‌بازان
• التهاب فاسیای کف پا
• التهاب تاندون پاتلا(کشکک زانو)
• درمان نقاط ماشه‌ای
• شانه منجمد (یخ زده)
• خار پاشنه
• تغییرات ناشی از آرتروز ـ علائم ثانویه
• التهاب تاندون آشیل
• خار پاشنه

شاک ویو تراپی با توجه به تأثیر بازسازی کننده و التیام بخشی بافت نرم در اسپورت کاربرد بسیار دارد. بنابراین دوران بهبود پس از آسیب دیدگی را می‌توان با بهره‌گیری از این روش به حداقل رساند.

شاک ویوتراپی چیست؟

شاکویوتراپی

Extracorporal Shock Wave Therapy (ESWT)

روش درمانی جدیدی است که  با استفاده از امواج صوتی پر قدرت،  بعضی بیماری های سیستم حرکتی بدن انسان را درمان می کند.

شاک ویو یا موج شوکی، نوعی موج قوی ولی بسیار کوتاه مدت است که از صوت سریعتر حرکت میکند.
تکنولوژی این سیستم بسیار شبیه آن چیزی است که در دستگاه های سنگ شکن کلیه استفاده میشود.
استفاده عمده این روش درمانی در تاندونیت ها است. در تاندونیت ها، تاندون در محل اتصال به استخوان دچار مشکل شده و این وضعیت موجب بروز درد در بیمار میشود. مهمترین تاندونیت هایی که در درمان آنها از شاک ویو استفاده میشود عبارتند از:

• فاسئیت پلانتار در خار پاشنه
• تاندونیت آشیل
• تاندونیت کلسیفیک در شانه
• تاندونیت کشکک
• تنیس البو
• گلف البو

از روش شاک ویو تراپی در درمان مشکلات زیر هم  استفاده می شود:

• شکستگی های استرسی
• دیر جوش خوردن شکستگی

مکانیسم اثر شاک ویوتراپی ایجاد پارگی های بسیار ریز میکروسکوپی در بافت مربوطه بر اثر ضربه شدید موج شوکی است. این پارگی های ظریف موجب آزاد شدن موادی از بافت می شوند و این مواد به نوبه خود موجب افزایش مویرگ های بافت و انتقال سلول های ترمیم کننده از سوی بدن به محل آسیب دیده می گردد و بدین وسیله روند ترمیم و بهبودی در بافت مربوطه فعال میشود.

شاک ویو  نوعی موج صوتی با انرژی بسیار بالا است . نمونه آن در طبیعت صدای حاصل از آذرخش و نمونه دیگر آن که بدست آدمی برای وحشت در جنگ ها استفاده می شود ، صدای حاصل از شکستن دیوار صوتی توسط هواپیماهای مافوق صوت است، زمانی که سرعت آن از سرعت صوت تجاوز کند. نمونه دیگر آن ، موج انفجار حاصل از بمبها و مواد منفجره است که می تواند صدمات غیر قابل جبرانی را به مغز و گوش وارد نماید ، در تمام این پدیدها انرژی فوق العاده زیادی در کسری از ثانیه به صوت تبدیل می شود و این صوت قدرت بسیار بالایی را به همراه خود پیش می راند . برای مثال خرد شدن و لرزیدن شیشه ناشی از موج انفجار و صدای آذرخش ، نشان دهنده شدت انرژی است که توسط این موج می تواند منتشر شود . این انرژی بسیار بالا در دستگاه شاک ویو بصورت کاملا کنترل شده اعمال می شود .

دستگاه شاک ویو ؛ از لحاظ مکانیزم عمل مانند سنگ شکن کلیه دستگاهی است خرد کننده . این دستگاه ایمپالسهای حاصل از فشار باد فشرده شده را بصورت پرتابی با شتاب رو به افزایش به منطقه ای که روی آن قرار می گیرد اعمال می کند . استفاده از این دستگاه در درمان التهاب تاندون کف پا در سال ۲۰۰۴ مورد تایید سازمان غذا و دارو آمریکا FDA قرار گرفت و پس از آن در سال ۲۰۰۵ در درمان تنیس البو و در سال 2006 در درمان تجمع استخوان در تاندون شانه و پس از ان در درمان خار پاشنه، درمان التهابات تاندونی و بورس های مفصلی در زانو و ران مورد تایید آن سازمان واقع شد.

عملکرد شاک ویو، افزایش سطح فعالیت متابولیک ناحیه درمان، تحریک باز جذب کلسیم تجمع یافته در بافت نرم در صورتی که کاملا استخوانی نشده باشد می باشد.   هر چند برخی تحقیقات در شانه نشان داده که قابلیت برداشت استخوان نابجا ساخته شده را نیز داشته است.