CPM زانو و شانه

حرکات غیرفعال ( حرکت پسیو ) :

حرکت غیرفعال ، حرکتی است که بواسطه اعمال یک نیروی خارجی و بدون کمک نیروی انقباضی عضلات انجام می شود .

دامنه این حرکت ، دامنه حرکتی غیرفعال می باشد .

در حرکت غیرفعال ، نیروی خارجی ممکن است توسط یک دستگاه ، نیروی جاذبه ، یا به کمک فرد دیگر با قسمت دیگری از بدن خود بیمار اعمال شود .

عوامل محدودکننده دامنه حرکتی غیر فعال عبارتند از :

• کوتاه شدگی شدگی بافت نرم
• ادم
• چسبندگی بافتهای نرم اطراف مفصل مبتلا
• مانع مکانیکی
• فتق دیسک در ستون فقرات
• تنشن غیر طبیعی روی عصب
• انقباض محافظتی عضله

حرکت

کانتراکچر یک فرآیند وابسته به زمان است که می توان با حرکت درمانی از بروز آن جلوگیری کرد . حرکت قادر است با از بین بردن چسبندگی بین ساختارهای بزرگ یا جلوگیری از شکل گیری پیوندهای بین ملکولی ، از کانتراکچر جلوگیری کند . حرکت فعال یا غیر فعال ، بافت ها را تحت کشش قرار داده و لغزندگی آنها را افزایش می دهد و ممکن است فعالیت متابولیک آنها را نیز تغییر دهد.

معمولا در مراحل اولیه ، مخصوصاً پس از جراحی یا اسیب بافت های قابل انقباض ، انجام حرکات فعال ممنوع است ؛ بنابراین در این مرحله می توان با انجام حرکات غیر فعال، از کانتراکچر بافت جلوگیری کرد و می توان از حرکت درمانی پسیو مداوم ( cpm ) استفاده نمود.

بیشتر محققان معتقدند که پس از آرتروپلاستی کامل زانو ، اضافه کردن CPM به برنامه فیزیوتراپی بیمار ، امکان دستیابی به دامنه حرکتی بیشتر را برای فلکشن(خم شدن) فعال زانو فراهم می سازد و نیر نیاز به مانیپولاسیون(حرکات شدید) پس از جراحی را کاهش می دهد ، همچنین می تواند جهت گیری فیبرهای کلاژن را بهبود بخشد و از تشکیل ادم جلوگیری نماید.

موارد کاربرد حرکت غیر فعال عبارتند از :

حرکت غیر فعال در ناحیه ای که التهاب حاد وجود دارد ، مفید است. ممکن است حرکت فعال برای فرآیند ترمیم مضر باشد ( بهبود التهاب بعد از آسیب یا جراحی حدودا ۲ تا ۶ روز به طول می انجامد ) زمانیکه بیمار قادر نیست یک یا چند سگمان از بدنش را به صورت فعال حرکت دهد ، حرکت با یک نیروی خارجی انجام می شود ؛ مثلا هنگامی که بیمار در کما یا استراحت مطلق است یا در موارد فلج اندام.
مهمترین هدف حرکت غیرفعال ، کاهش عوارضی است که به دنبال بی حرکتی به وجود می آیند مثل کاهش سرعت گردش خون ، فرسایش غضروف ، چسبندگی و تشکیل کانتراکچر.

از دیگر اهداف حرکت غیرفعال می توان به موارد زیر اشاره نمود :

• افزایش حرکت بافت همبند و مفصل
• حفظ انعطاف پذیری مکانیکی عضله
• کمک به گردش خون و دینامیک عروق
• افزایش حرکت سینویال برای تغذیه غضروف و انتشار مواد در مفصل
• کاهش یا مهار درد
• کمک به فرآیند ترمیم بعد از آسیب یا جراحی
• کمک به حفظ آگاهی بیمار از حرکت

منطق استفاده از CPM

در بیمارانی که تحت عمل جراحی مفصل قرار گرفته اند ، اغلب حرکت دادن مفصل، بلافاصله پس از جراحی با درد شدید همراه است و مانع از آن میشود که بیمار بتواند در ساعات و روزهای اولیه پس از عمل ، مفصل خود را بطور فعال حرکت دهد . تحقیقات نشان می دهد که استراحت یا بی تحرکی طولانی مدت یک مفصل پس از جراحی ، بطور قابل ملاحظه ای خطر خشکی مفصل را افزایش می دهد که متعاقب آن ، بیمار دچار مشکلات حرکتی قابل توجهی خواهد شد . منطق استفاده از CPM ، فراهم کردن یک روش جایگزین است تا پس از جراحی در بازه زمانی که بیمار قادر نیست مفصل خود را بطور فعال حرکت دهد ، مفصل او به کمک تکنیک  cpm بطور غیر فعال و به صورت پیوسته برای مدت زمانی نسبتا طولانی حرکت داده شود . بنابراین هدف اصلی CPM ، جلوگیری از خشکی مفصل پس از جراحی است که به موجب آن ، فرآیند ترمیم بافت نرم نیز تسهیل می گردد, همچنین بازیابی عملکرد و حرکت مفصل سرعت می یابد .

دستگاه CPM زانو

موارد کاربرد دستگاه CPM زانو عبارتند از :

پس از جراحیهای آرتروپلاستی کامل مفصل زانو ، بازسازی لیگامان ، جراحی بازسازی غضروف مفصلی ، ترمیم منیسک و نیز بعد از مانی پولاسیون( حرکات شدید) تحت بیهوشی

دستگاه CPM شانه نیز برای بهبود دامنه حرکتی مفصل شانه بلافاصله پس از جراحیهای ترمیمی روتاتورکاف ، آکرومیوپلاستی  ، جراحیهای ترمیمی استخوان ، غضروف تاندونها و لیگامانهای ناحیه شانه، آرتروپلاستی مفصل شانه ، آرتروتومی ، سینووکتومی برای روماتوئید آرتریت و آرتروپلاستی هموفیلیک در صورت عدم وجود التهاب حاد ، درد یا خونریزی و همچنین با هدف بهبود عملکرد مفصل پس از بی تحرکی طولانی مدت مفصل ، شکستگی های داخل مفصلی و خارج مفصلی پایدار شده ، دررفتگی استخوان بازو ، شکستگی قسمت فوقانی استخوان بازو و تمام انواع خشکی مفصل شانه کاربرد دارد .

تأثیرات فیزیولوژیک

محققان پیش بینی می کنند ، حرکت مفصل توسط دستگاه cpm باعث می شود ساختارهای اطراف مفصل کشیده شوند و بدین ترتیب با کاهش همارتروز و ادم ، از خشکی مفصل جلوگیری شود . همچنین فشار مکانیکی غیر فعال و مداومی که به مفصل وارد می شود ، سبب فشردگی منیسک و غصروف مفصلی می گردد. فرض بر این است که فشردگی مفصل ، بهبود فیبرهای کلاژن را بدنبال دارد ، همچنین منجر می شود مایع سینویال در مفصل انتشار یابد . منیسک و غضروفهای مفصلی ساختارهایی تقريباً فاقد عروق خونی هستند و حجم عمده تغذیه آنها از طریق مایع سینویال تأمین می شود، بنابراین بهبود انتشار مایع سینویال در مفصل باعث افزایش تغذیه مفصل و در نتیجه تسهیل فرآیند ترمیم مفصل می گردد.

با اعمال نیرو ، فیبرهای کلاژن که در حالت عادی به طور تصادفی قرار گرفته اند در راستای خط اعمال نیرو ردیف می شوند ، کنترل و کمک به ردیف شدن مجدد فیبرهای کلاژن ، آثار زیر را به دنبال خواهد داشت :

• کاهش کوتاهی عملکردی ، کاهش ضربدری کلاژن ها و کاهش چسبندگی های کپسولی
• حفظ دامنه حرکتی و افزایش قدرت کششی تاندون ها، آلوگرافت ها و پوست
• تسهیل ترمیم منیسک ها و غضروف مفصلی

جراحی بازسازی ACL

محققان، توانبخشی پس از بازسازی ACL را مورد بررسی قرار داده اند و  بکاربردن CPM پس از جراحی را مؤثر و جزئی از یک برنامه توانبخشی موفق عنوان کردند . مطالعات اعمال فشار کم توسط CPM بر مفصل پاتلوفمورال را یکی از کلیدهای موفقیت در برنامه توانبخشی ACL دانستند زیرا برای بیمار انجام حرکات فلکشن و اکستنشن کامل (خم و صاف شدن)  بدون ایجاد استرس بر بافت در حال ترمیم ، امکان پذیر می گردد.

بکار بردن CPM بفاصله پس از بازسازی ACL نقش مهمی در بهبودی بیمار پس از جراحی دارد. یکی از مهمترین مزایای آن جلوگیری از تشکیل بافت اسکار و ایجاد چسبندگی در محل  جراحی است که معمولا شکل گیری نامنظم بافت اسکار ، روند توانبخشی را طولانی می کند . CPM همچنین می تواند با کاهش درد و کنترل ادم ، باعث دلگرمی روانی بیماران شود .